Viêm lưỡi bản đồ là gì? Nguyên nhân và cách trị

Viêm lưỡi bản đồ là một tình trạng tổn thương niêm mạc lưỡi, khiến bề mặt lưỡi xuất hiện những bất thường. Mặc dù không gây nguy hiểm nhưng lưỡi bản đồ lại có những biểu hiện “đáng sợ” khiến nhiều người lo lắng. Vậy viêm lưỡi bản đồ là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị ra sao? Bài viết dưới đây của Nha Khoa Kim sẽ giúp bạn hiểu rõ.

Viêm lưỡi bản đồ là gì?

Viêm lưỡi bản đồ là tình trạng bề mặt lưỡi và hai bên lưỡi xuất hiện các mảng đỏ, mịn, không có nhú lưỡi, được bao quanh bởi viền trắng, tạo thành hình dạng ngoằn ngoèo giống như bản đồ địa lý.

Viêm lưỡi bản đồ có thể tự phục hồi nhưng đồng thời cũng dễ xuất hiện ở những vị trí khác trên lưỡi. Vì vậy, bệnh còn được gọi là viêm lưỡi di trú lành tính. Dù nhìn bề ngoài có vẻ nghiêm trọng nhưng tình trạng này thường không gây nguy hiểm và không liên quan đến ung thư hay nhiễm trùng. 

Tuy nhiên, người bị viêm lưỡi bản đồ có thể cảm thấy rát hoặc khó chịu khi ăn các loại thực phẩm đậm vị như mặn, ngọt hoặc cay.

Viêm lưỡi bản đồ là tình trạng lưỡi xuất hiện các mảng màu đỏ được bao phủ bởi viền trắng tự như bản đồ

Nguyên nhân gây viêm lưỡi bản đồ

Lưỡi bản đồ là tình trạng có thể gặp ở bất kỳ ai, không phân biệt độ tuổi. Theo thống kê, khoảng 2% dân số từng mắc phải lưỡi bản đồ, trong đó nữ giới có xu hướng mắc nhiều hơn nam giới. Bệnh thường được phát hiện từ thời thơ ấu và có khả năng tái diễn khi trưởng thành.

Theo các chuyên gia, hiện nay nguyên nhân cụ thể dẫn đến tình trạng này vẫn chưa được xác định rõ. Dù vậy, một số yếu tố được cho là có thể làm tăng khả năng mắc bệnh, bao gồm:

• Lưỡi bản đồ thường xuất hiện ở những người đang mắc các bệnh lý như vảy nến, thiếu máu, tiểu đường hoặc có cơ địa dễ dị ứng.
• Những ai hay rơi vào trạng thái căng thẳng tinh thần, lo âu kéo dài cũng có khả năng gặp phải bệnh lý này.
• Một số loại thực phẩm, chẳng hạn như phô mai, được cho là có thể kích hoạt các đợt bùng phát triệu chứng bệnh ở người có cơ địa nhạy cảm.
• Trong một vài trường hợp, bệnh xuất hiện ở nhiều thành viên trong cùng một gia đình, cho thấy khả năng có liên quan đến yếu tố di truyền.
• Sự thay đổi nội tiết tố ở phụ nữ mang thai hoặc trong thời kỳ kinh nguyệt có thể khiến họ dễ mắc viêm lưỡi bản đồ hơn. Vì vậy, nội tiết cũng được xem là một trong những yếu tố nguy cơ của bệnh.

Thay đổi nội tiết tố cũng là một trong những nguyên nhân làm tăng nguy cơ viêm lưỡi bản đồ

Triệu chứng viêm lưỡi bản đồ

Bệnh lưỡi bản đồ thường biểu hiện qua những dấu hiệu đặc trưng trên bề mặt lưỡi. Dưới đây là một số dấu hiệu phổ biến giúp bạn nhận biết căn bệnh này:

• Xuất hiện các mảng đỏ, nhẵn bóng, có hình dạng không đều trên lưỡi, đặc biệt là phần đầu hoặc hai bên.
• Các tổn thương này thường xuyên thay đổi về vị trí, kích thước và hình dạng theo thời gian.
• Một số trường hợp có thể gặp cảm giác đau, rát hoặc khó chịu, đặc biệt khi ăn các món cay nóng hoặc có tính axit.
• Nhiều người mắc viêm lưỡi bản đồ không có bất kỳ triệu chứng nào và chỉ phát hiện khi khám sức khỏe định kỳ.
• Bệnh có thể kéo dài từ vài ngày đến nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm. Dù thường tự khỏi nhưng viêm lưỡi bản đồ vẫn có khả năng tái phát.

▷ Gợi ý chủ đề liên quan: Hiện tượng đốm lưỡi: dấu hiệu cảnh báo nhiều chứng bệnh

Viêm lưỡi bản đồ gây mảng đỏ trên lưỡi, cảm giác bỏng rát, có thể thay đổi hình dạng liên tục.

Hình ảnh viêm lưỡi bản đồ ở trẻ em

Dưới đây là một số hình ảnh lưỡi bản đồ để bạn nhận biết rõ hơn tình trạng này:

▷ Xem thêm: Nhận biết hình ảnh viêm gai lưỡi và cách điều trị hiệu quả

Chẩn đoán viêm lưỡi hình dạng bản đồ

Các bác sĩ sẽ chẩn đoán bệnh dựa trên các triệu chứng lâm sàng. Nếu có nghi ngờ về các bệnh lý khác như vảy nến, nấm lưỡi hay ung thư lưỡi, bác sĩ có thể yêu cầu bệnh nhân thực hiện một số xét nghiệm bổ sung để làm rõ tình trạng.

• Phân biệt với nấm candida lưỡi: Một số biểu hiện của nấm candida ở lưỡi có thể giống với viêm lưỡi bản đồ, khiến người bệnh dễ nhầm lẫn. Tuy nhiên, nấm candida có thể tiến triển nặng, gây tổn thương nghiêm trọng như loét, chảy máu và ảnh hưởng lớn đến sức khỏe. Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ thường chỉ định soi tươi mẫu bệnh phẩm lấy từ lưỡi.
• Phân biệt với bệnh vảy nến: Mặc dù viêm lưỡi bản đồ thường gặp hơn, nhưng nhiều chuyên gia cho rằng đây có thể là một biểu hiện ngoài miệng của bệnh vảy nến. Do đó, cần theo dõi kỹ các dấu hiệu toàn thân để phân biệt chính xác.
• Bệnh ung thư lưỡi: Việc phân biệt với ung thư lưỡi dựa vào các dấu hiệu lâm sàng cụ thể kết hợp với tiền sử bệnh lý và các yếu tố dịch tễ. Nếu nghi ngờ, cần thăm khám chuyên khoa để xác định rõ nguyên nhân.

▷ Tìm hiểu thêm: Các Bệnh Về Lưỡi Thường Gặp Hiện Nay

Bác sĩ sẽ kiểm tra hình dạng, màu sắc và vị trí tổn thương trên lưỡi để xác định bệnh

Cách điều trị viêm lưỡi bản đồ

Bệnh lưỡi bản đồ mặc dù ảnh hưởng đến thẩm mỹ nhưng không gây nguy hiểm cho sức khỏe. Hiện tại, chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu cho bệnh này. Thông thường, các bác sĩ sẽ tập trung vào điều trị dựa trên các triệu chứng của bệnh.

• Để xử lý tình trạng vi khuẩn bội nhiễm, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh.
• Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể chỉ định người bệnh bổ sung các vitamin nhóm B như B1, B2, B6, vitamin C hoặc một số thuốc giảm đau để làm dịu cảm giác đau rát.
• Trong quá trình điều trị, người bệnh cần duy trì thói quen vệ sinh răng miệng sạch sẽ, ít nhất 2 lần/ngày. Đồng thời, tránh các loại thực phẩm cay nóng, nhiều gia vị. Bổ sung rau xanh và trái cây vào chế độ ăn uống hàng ngày và đặc biệt là phải uống đủ nước.
• Đối với trẻ em, không nên ép trẻ ăn quá nhiều nếu bị đau vì điều này có thể khiến trẻ sợ ăn. Phụ huynh cần đảm bảo trẻ dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ và sau khi ăn, nên cho trẻ uống nước để hỗ trợ phòng ngừa bệnh hiệu quả.

Lưu ý: Người bệnh không nên tự ý mua thuốc hoặc áp dụng các phương pháp điều trị dân gian. Điều này có thể khiến triệu chứng trở nên nặng hơn và gây ra các tổn thương không đáng có.

▷ Xem thêm: Hiện tượng rát lưỡi là bệnh gì? Nguyên nhân và cách chữa trị

Cách chữa viêm lưỡi bản đồ hiệu quả là cần vệ sinh răng miệng đúng cách, ăn uống lành mạnh

Phòng ngừa bệnh lưỡi bản đồ

Hiện tại, nguyên nhân gây ra bệnh vẫn chưa được xác định và cũng chưa có phương pháp phòng ngừa rõ ràng. Phần lớn các trường hợp viêm lưỡi bản đồ là vô hại và không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Tuy nhiên, một số ít người có thể cảm thấy khó chịu. Trong trường hợp này, cần tránh các thực phẩm như rượu bia, đồ ăn cay nóng và chất kích thích. Đôi khi việc sử dụng thuốc giảm đau là cần thiết để giảm bớt triệu chứng.

Tránh thực phẩm cay nóng và bổ sung dinh dưỡng đầy đủ giúp phòng ngừa bệnh

Viêm lưỡi bản đồ là một bệnh lý lành tính, không lây nhiễm và thường không cần điều trị. Tuy vậy, những mảng đỏ kéo dài và dễ tái phát có thể gây lo lắng, ảnh hưởng đến tâm lý cũng như sinh hoạt thường ngày của người bệnh. Do đó, khi nhận thấy các dấu hiệu bất thường trên lưỡi, tốt nhất bạn nên thăm khám bác sĩ để được tư vấn và hướng dẫn cách chăm sóc phù hợp, an toàn.