Bật mí 10+ mẹo dân gian chữa bệnh chân tay miệng hiệu quả

Bệnh chân tay miệng thường khiến trẻ khó chịu và mệt mỏi, nhất là khi xuất hiện các vết loét và mụn nước. Bên cạnh chăm sóc y tế, các mẹo dân gian chữa bệnh chân tay miệng là giải pháp hữu hiệu để giảm đau, ngứa và hỗ trợ hồi phục nhanh hơn cho trẻ. Nha Khoa Kim sẽ bật mí 10 cách chữa bệnh dễ thực hiện tại nhà, giúp chăm sóc bé an toàn và hiệu quả.

Nguyên nhân dẫn đến bệnh tay chân miệng

Bệnh tay chân miệng do các virus thuộc nhóm Enterovirus gây ra, trong đó thường gặp nhất là Coxsackie A16 và Enterovirus 71 (EV71). Đây là nhóm virus có khả năng tồn tại rất dai trong môi trường. Ở nhiệt độ 56°C, virus chỉ bị bất hoạt sau khoảng 30 phút, trong khi ở -40°C, chúng có thể sống tới 3 tuần ngoài môi trường.

Virus thường bám trên các bề mặt mà trẻ tiếp xúc hằng ngày như đồ chơi, bàn ghế, ly chén, giường ngủ hoặc tay người chăm sóc. Khi trẻ chạm vào vật có virus rồi đưa tay lên miệng, mầm bệnh sẽ xâm nhập vào cơ thể.

Bệnh lây truyền chủ yếu qua đường tiếp xúc, nước bọt, dịch mụn nước, phân hoặc dịch hô hấp của người nhiễm. Chính vì vậy, bệnh dễ bùng phát thành dịch trong môi trường tập thể như nhà trẻ, trường học.

Virus Coxsackie A16 và EV71 là nguyên nhân chính gây bệnh tay chân miệng

Dấu hiệu nhận biết bệnh tay chân miệng trẻ em

Sau khi nhiễm virus gây bệnh tay chân miệng, thời gian ủ bệnh khoảng 3 – 7 ngày trước khi xuất hiện các triệu chứng rõ ràng. Giai đoạn khởi phát thường bắt đầu với sốt nhẹ, mệt mỏi, đau họng, chán ăn hoặc khó chịu toàn thân. Các biểu hiện này có thể kéo dài 24 – 48 giờ.

Sau đó, các triệu chứng đặc trưng dần xuất hiện:

• Loét miệng: Các chấm đỏ nhỏ xuất hiện ở niêm mạc miệng, lưỡi hoặc vòm họng. Sau 1 – 2 ngày, các nốt này vỡ ra tạo thành vết loét gây đau, khó ăn uống.
• Phát ban hoặc bóng nước: Nổi ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, đầu gối, mông hoặc vùng sinh dục. Các bóng nước thường nhỏ, hình bầu dục, chứa dịch trong và ít khi vỡ.

Phần lớn bệnh sẽ hồi phục sau 7 – 10 ngày mà không để lại di chứng. Tuy nhiên, nếu sốt cao liên tục, run giật, thở nhanh, li bì, cần đến cơ sở y tế ngay. Vì có thể là dấu hiệu biến chứng nguy hiểm như viêm cơ tim, viêm màng não, viêm não hoặc phù phổi cấp.

▷ Tìm hiểu thêm: Mọc mụn nước trong miệng: nguyên nhân và cách điều trị

Loét miệng, phát ban, bóng nước là những dấu hiệu đặc trưng của bệnh tay chân miệng

10+ mẹo dân gian chữa bệnh chân tay miệng hiệu quả

Làm gì khi trẻ bị tay chân miệng? Dưới đây là tổng hợp 10+ mẹo dân gian chữa bệnh chân tay miệng hiệu quả, dễ thực hiện và an toàn.

Súc miệng bằng nước muối

Súc miệng bằng nước muối ấm hoặc nước muối sinh lý thường xuyên để giảm đau và hạn chế viêm loét trong khoang miệng khi bị bệnh tay chân miệng. Nước muối có tác dụng sát khuẩn nhẹ, giúp làm sạch niêm mạc miệng. Đồng thời hỗ trợ quá trình lành vết thương nhanh hơn.

Cách thực hiện:

• Hòa 1 thìa cà phê muối ăn (hoặc muối hồng Himalaya) với 200ml nước ấm.
• Dùng dung dịch này để súc miệng nhẹ nhàng trong khoảng 30 giây – 1 phút, sau đó nhổ bỏ.
• Súc miệng từ 2 – 3 lần mỗi ngày, sau khi ăn và trước khi đi ngủ.

Lưu ý:

• Không nên dùng tăm bông hoặc gạc thấm nước muối chấm trực tiếp lên vết loét, vì có thể khiến tổn thương nặng hơn.
• Chỉ sử dụng nước muối pha loãng, tránh nồng độ quá cao vì dễ gây rát và khô miệng.

Nước muối sát khuẩn, làm sạch và hỗ trợ lành vết loét

Súc miệng bằng dầu giúp làm dịu vết loét miệng

Dầu từ các loại hạt như dầu mè, dầu lạc hoặc dầu dừa chứa nhiều hợp chất phenolic có tác dụng kháng khuẩn. Giúp làm dịu và hỗ trợ phục hồi các vết loét trong khoang miệng. Phương pháp này được xem là một mẹo dân gian chữa bệnh chân tay miệng an toàn. Giúp giảm đau và làm sạch miệng tự nhiên.

Cách thực hiện:

• Dùng 1 muỗng dầu mè, dầu lạc hoặc dầu dừa, ngậm trong khoảng 5 – 10 phút.
• Sau đó nhổ bỏ hoàn toàn, súc miệng lại bằng nước sạch.

Lưu ý: Không nuốt dầu vì có thể gây rối loạn tiêu hóa hoặc tiêu chảy. Chỉ nên áp dụng 1 – 2 lần mỗi ngày, khi miệng không bị chảy máu hoặc tổn thương sâu.

▷ Tham khảo thêm: Thực hư việc súc miệng bằng dầu dừa mỗi sáng

Mẹo dân gian chữa bệnh chân tay miệng bằng lá trầu 

Lá trầu không là dược liệu quen thuộc trong dân gian, có đặc tính kháng khuẩn, chống viêm và làm dịu da. Chứa các hợp chất Phenol tự nhiên, lá trầu không giúp giảm ngứa và làm khô nhanh các mụn nước. Ngoài ra, còn hỗ trợ phục hồi vùng da bị tổn thương do tay chân miệng.

Cách thực hiện:

• Rửa sạch 10 – 15 lá trầu không tươi, cho vào nồi đun với khoảng 1 lít nước trong 5 – 10 phút.
• Để nguội bớt rồi dùng nước này tắm hoặc lau rửa nhẹ vùng da bị tổn thương.

Lưu ý: Không chà xát mạnh vì có thể gây kích ứng da. Nên thử một ít trước trên một vùng da nhỏ để kiểm tra phản ứng.

Dùng củ tỏi hỗ trợ chữa bệnh tay chân miệng

Tỏi có đặc tính kháng virus và kháng khuẩn mạnh mẽ. Các hoạt chất như allicin trong tỏi có khả năng ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh. Giúp làm giảm nguy cơ nhiễm trùng và hỗ trợ các vết loét do tay chân miệng nhanh lành hơn.

Bổ sung tỏi vào các món ăn hằng ngày để tăng sức đề kháng cho cơ thể. Có thể đun sôi nước với khoảng 3 tép tỏi, để nguội rồi cho trẻ uống từng ngụm nhỏ. Với người lớn, có thể giã nát 1 – 2 tép tỏi rồi pha với nước ấm để uống giúp tăng cường hệ miễn dịch.

Lưu ý:

• Không nên cho trẻ ăn tỏi sống vì có thể gây kích ứng niêm mạc miệng.
• Tránh dùng tỏi khi có dấu hiệu viêm loét nặng hoặc da bị trầy xước.
• Hạn chế các thực phẩm dễ gây ngứa như tôm, cá, mực trong thời gian điều trị.

Allicin trong tỏi kháng khuẩn, giúp vết loét tay chân miệng nhanh lành

Mẹo dân gian chữa bệnh chân tay miệng từ chanh mật ong 

Nước chanh mật ong là phương pháp dân gian đơn giản giúp hỗ trợ làm dịu họng và tăng sức đề kháng. Còn giúp giảm nhẹ các triệu chứng mệt mỏi khi bị tay chân miệng. Chanh chứa nhiều Vitamin C giúp tăng cường hệ miễn dịch. Mật ong có tính kháng khuẩn và chống oxy hóa, giúp cơ thể chống lại vi khuẩn hiệu quả hơn.

Cách thực hiện:

• Vắt nửa quả chanh vào một cốc nước ấm (khoảng 200 ml).
• Thêm 1 thìa cà phê mật ong và sau đó khuấy đều hỗn hợp.
• Uống chanh mật ong vào buổi sáng để hấp thu dưỡng chất tốt nhất.

Lưu ý: Không dùng cho trẻ dưới 1 tuổi vì mật ong có thể chứa bào tử vi khuẩn Clostridium botulinum gây ngộ độc. Nên dùng nước ấm (không quá nóng) để tránh làm mất hoạt chất có lợi trong mật ong.

Uống nước dừa hỗ trợ phục hồi khi bị tay chân miệng

Nước dừa là nguồn bổ sung nước và điện giải tự nhiên rất tốt cho người bị tay chân miệng. Trong nước dừa có chứa axit lauric, một hợp chất có khả năng ức chế và tiêu diệt virus. Giúp hỗ trợ cơ thể chống lại tác nhân gây bệnh.

Cho trẻ uống nước dừa tươi 1 – 2 lần/ngày, không nên uống quá nhiều trong một lần. Có thể làm đông lạnh nước dừa thành đá viên nhỏ để trẻ ngậm, giúp giảm đau miệng và dễ chịu hơn.

Không uống nước dừa để thay thế hoàn toàn nước lọc. Tránh cho trẻ uống nước dừa lạnh sâu để không làm kích ứng họng hoặc dạ dày.

Mẹo dân gian chữa bệnh chân tay miệng từ nước gừng

Gừng là thảo dược có tính ấm, chứa nhiều hoạt chất như Gingerol và Shogaol. Chúng giúp tăng cường tuần hoàn máu, hỗ trợ đào thải độc tố và giảm viêm hiệu quả. Trong dân gian, nước gừng thường được dùng để giúp trẻ em bị tay chân miệng giảm mệt mỏi, làm ấm cơ thể và hỗ trợ phục hồi nhanh hơn.

Cách thực hiện:

• Thái mỏng vài lát gừng tươi, đun với khoảng 200ml nước trong 10 phút.
• Sau khi nước nguội bớt, thêm một chút mật ong để dễ uống hơn.
• Uống 1 – 2 lần mỗi ngày.

Lưu ý: Mẹo chỉ áp dụng cho bé từ 1 tuổi trở lên. Với người có bệnh dạ dày hoặc dễ kích ứng, nên dùng gừng với lượng nhỏ.

Nước gừng dân gian giúp giảm mệt mỏi, ấm cơ thể và phục hồi nhanh

Rễ cam thảo giúp kháng virus và giảm viêm

Rễ cam thảo là vị thuốc quen thuộc trong Đông y, chứa hoạt chất Glycyrrhizin có khả năng kháng virus, giảm viêm và làm dịu niêm mạc. Nhờ đó, cam thảo thường được sử dụng trong mẹo dân gian chữa bệnh chân tay miệng để hỗ trợ làm giảm tổn thương do virus gây ra và giúp người bệnh nhanh hồi phục hơn.

Cách thực hiện:

• Dùng rễ cam thảo khô đun sôi với nước trong 10 – 15 phút, lọc lấy nước.
• Có thể thêm một chút mật ong khi nước còn ấm để dễ uống hơn.

Lưu ý:

• Chỉ nên dùng với liều lượng nhỏ, 1 lần/ngày.
• Không lạm dụng vì có thể gây tăng huyết áp, giữ nước hoặc ảnh hưởng đến chức năng gan.
• Tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi áp dụng cho trẻ.

Cách điều trị bệnh tay chân miệng tại nhà bằng lá rau má 

Lá rau má là loại thảo dược có tính mát, giàu dưỡng chất như Saponin, Flavonoid. Giúp tăng cường khả năng chống viêm, hỗ trợ làm lành vết thương và dịu các vết lở miệng. Đây là một trong những mẹo dân gian chữa bệnh chân tay miệng trẻ em an toàn và dễ thực hiện tại nhà.

Rửa sạch khoảng 50g lá rau má, xay nhuyễn với nước rồi lọc lấy nước uống. Ngoài ra, có thể dùng nước rau má để súc miệng nhẹ nhàng, giúp giảm đau và làm dịu các vết loét.

Lưu ý:

• Không dùng nước rau má cho bé dưới 6 tháng tuổi.
• Duy trì lượng vừa phải, tránh uống quá nhiều để không gây tiêu chảy.
• Chỉ áp dụng như biện pháp hỗ trợ, không thay thế việc thăm khám y tế khi bệnh nặng.

Gel lô hội giúp làm dịu và thúc đẩy lành vết loét

Gel lô hội có đặc tính làm dịu, giảm viêm và hỗ trợ tái tạo da. Giúp giảm ngứa rát và thúc đẩy quá trình lành các vết loét do mụn nước khi bị tay chân miệng. Đây là một trong những mẹo dân gian chữa bệnh chân tay miệng an toàn và dễ áp dụng tại nhà.

Cách thực hiện:

• Dùng gel lô hội tươi từ lá cây hoặc gel đã chế biến sẵn, bôi nhẹ lên các vùng da bị tổn thương.
• Thực hiện 3 – 4 lần mỗi ngày để tăng hiệu quả làm dịu và hỗ trợ phục hồi da.

Lưu ý: Tránh bôi lên vết thương hở quá sâu hoặc chảy máu nhiều. Thử trước gel lô hội trên một vùng da nhỏ để kiểm tra dị ứng.

Gel lô hội giúp giảm viêm, ngứa rát, hỗ trợ vết loét mau lành

Lưu ý khi áp dụng mẹo dân gian chữa bệnh chân tay miệng

Để áp dụng các mẹo dân gian chữa bệnh chân tay miệng an toàn và hiệu quả, dưới đây là một số điểm cần lưu ý:

• Mẹo dân gian chỉ hỗ trợ: Các biện pháp này giúp giảm triệu chứng, không thay thế khám và điều trị y tế khi bệnh nặng.
• Đảm bảo vệ sinh nguyên liệu: Nguyên liệu và dụng cụ phải được vệ sinh sạch sẽ trước khi sử dụng để tránh lây nhiễm.
• Sử dụng đúng liều lượng: Thảo dược nên dùng với lượng vừa phải, tránh lạm dụng gây tác dụng phụ.
• Theo dõi dấu hiệu bất thường: Cần quan sát các triệu chứng nặng như sốt cao, nôn ói, li bì hoặc co giật để kịp thời xử lý.
• Chú ý độ tuổi áp dụng: Một số nguyên liệu không phù hợp với trẻ dưới 6 tháng hoặc mật ong dưới 1 tuổi.
• Kết hợp chế độ ăn uống và nghỉ ngơi: Duy trì dinh dưỡng đầy đủ, nghỉ ngơi hợp lý và uống nước đầy đủ để tăng hiệu quả hỗ trợ.

Các mẹo dân gian chỉ hỗ trợ và không thể thay thế điều trị y tế chuyên khoa

Biện pháp phòng ngừa bệnh tay chân miệng cho trẻ

Hiện nay, chưa có vaccine phòng bệnh tay chân miệng, vì vậy việc phòng ngừa chủ động là rất quan trọng để giảm nguy cơ nhiễm virus gây bệnh:

• Vệ sinh cá nhân thường xuyên: Trẻ cần được rửa tay sạch sẽ, đặc biệt trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, để hạn chế virus xâm nhập cơ thể.
• Vệ sinh đồ dùng và môi trường: Các dụng cụ, đồ chơi, sàn nhà và bề mặt trẻ tiếp xúc cần được lau sạch và khử khuẩn định kỳ.
• Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng: Cung cấp chế độ ăn cân đối, giàu Vitamin và khoáng chất giúp trẻ tăng sức đề kháng để chống lại các tác nhân gây bệnh.
• Hạn chế tiếp xúc với người bệnh: Tránh để trẻ gần gũi với người đang mắc tay chân miệng để giảm nguy cơ lây nhiễm.

▷ Đọc thêm về: Cách trị nhiệt miệng cho trẻ sơ sinh tại nhà cực kỳ đơn giản

Vệ sinh tay thường xuyên để phòng ngừa virus hiệu quả

Một số câu hỏi thường gặp

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp về bệnh tay chân miệng, bạn có thể theo dõi để hiểu rõ hơn về bệnh.

Bé chị tay chân miệng phải làm sao?

Khi phát hiện trẻ bị tay chân miệng, cha mẹ cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được khám và điều trị kịp thời. Trong quá trình chăm sóc tại nhà, phải giữ không gian sống và vệ sinh cá nhân đảm bảo sạch sẽ. Chế độ ăn phù hợp và theo dõi chặt chẽ để phát hiện các triệu chứng kịp thời.

Trẻ bị chân tay miệng có được tắm không? 

Trẻ bị tay chân miệng vẫn tắm hàng ngày được. Nên tắm cho trẻ bằng nước ấm để giúp bé thoải mái và hạn chế nguy cơ nhiễm trùng da.

Bà bầu bị tay chân miệng có sao không?

Mẹ bầu bị tay chân miệng có thể gây nguy hiểm, nên đi khám bác sĩ ngay để được theo dõi. Nguy cơ ảnh hưởng đến thai nhi thấp, nhưng sốt cao có thể tác động đến sự phát triển của bé. Nếu mắc bệnh vào cuối thai kỳ, mẹ có thể lây bệnh cho con sau khi sinh.

Trên đây là những mẹo dân gian chữa bệnh chân tay miệng đơn giản, an toàn và dễ thực hiện tại nhà. Hiệu quả có thể khác nhau tùy cơ địa, nhưng đây vẫn là lựa chọn hữu ích để giảm triệu chứng khó chịu. Nếu bệnh kéo dài hoặc nặng hơn, hãy đến Nha Khoa Kim để được thăm khám và tư vấn.