Răng hàm là gì? Cấu tạo và chức năng của răng hàm

Răng hàm còn có tên gọi khác là răng cối, thường nằm trên cung hàm ở phía trong cùng. Chức năng chính của răng hàm là bảo vệ xương hàm và nghiền nhỏ thức ăn. Nó giúp cho quá trình tiêu hóa diễn ra thuận lợi và nhanh chóng hơn. 

Đặc biệt, đây cũng là nhóm răng có xu hướng dễ mắc các bệnh về răng miệng nhất. Để tìm hiểu rõ hơn về chức năng răng hàm và các biến chứng thường gặp, mời bạn cùng Nha Khoa Kim tham khảo ngay bài viết dưới đây.

Răng hàm là gì?

Răng hàm (còn gọi là răng cối) là nhóm răng mọc phía trong cùng và chiếm số lượng nhiều nhất trên cung hàm. Một người trưởng thành sẽ có tổng cộng 16-20 chiếc răng hàm. Các răng nằm trải dài từ răng số 4 đến răng số 8 của cả 2 hàm. Riêng trẻ em (14-18 tháng tuổi) chỉ có 8 chiếc răng hàm chia đều cho cả hàm trên và hàm dưới.

Phân loại răng hàm

Răng cối bao gồm 2 nhóm: răng hàm nhỏ và răng hàm lớn.

Răng hàm nhỏ (răng tiền hàm)

Răng hàm nhỏ là các răng nằm tại vị trí số 4 và số 5 của góc hàm. Đồng thời, nó nằm chính giữa răng nanh và răng cối lớn. Đối với người trưởng thành sẽ có tổng cộng 8 chiếc răng hàm nhỏ phân bố đều cho cả 2 hàm. 

Khi quan sát kĩ bạn sẽ thấy mặt ngoài của răng cối nhỏ tương đối giống với răng nanh nhưng kích thước thân răng lại lớn hơn và kích thước mặt nhai vừa phải.

Răng hàm lớn

Răng hàm lớn là các răng nằm tại vị trí số 6, số 7 và số 8 của góc hàm. Đối với người trưởng thành sẽ có tổng cộng 12 chiếc. Tuy nhiên, có một số trường hợp mọc ít hơn 12 chiếc do không mọc hoặc mọc không đủ răng số 8 (răng khôn).

Về cơ bản các răng cối lớn có hình dạng thân răng giống nhau ở các mặt. Đồng thời, kích thước thân răng lớn là đặc điểm giúp chúng trở thành những chiếc răng khỏe nhất trên cung hàm.

Cấu tạo của răng hàm

Cũng giống như những chiếc răng khác trên cung hàm, răng cối có cấu tạo gồm 3 bộ phận: tủy răng, men răng và ngà răng.

Tủy răng

Tủy răng là phần mô có chứa mạch máu, bạch mạnh và các dây thần kinh. Nó có chức năng vận chuyển các chất dinh dưỡng để nuôi ngà răng, men răng và bảo vệ răng trước những tác nhân bên ngoài. Đối với răng hàm nhỏ sẽ có tổng cộng 2 ống tủy, riêng răng hàm lớn sẽ có từ 3-4 ống tủy.

Men răng

Men răng là lớp vỏ bọc bên ngoài của răng, lớp vỏ này chứa nhiều khoáng chất nên có đặc điểm rất cứng và chắc. Chức năng chính của men răng là bảo vệ cấu trúc răng trước sự tấn công của vị khuẩn. Đồng thời, nó giúp hạn chế tình trạng ê buốt khi tiếp xúc với nhiệt độ quá nóng hay quá lạnh từ đồ ăn nước uống.

Ngà răng

Ngà răng được bao bọc bởi men răng, chứa buồng tủy và ống tủy. Nó có thành phần chính là khoáng chất hydroxyapatite (70%), chất hữu cơ (20%) và nước (10%). Tuy không cứng như men răng nhưng ngà răng lại có tính thấm và độ đàn hồi cao, điều này giúp nó khó bị vỡ và giòn. Nhiệm vụ chính của ngà răng là bảo vệ tủy răng, mạch máu và các dây thần kinh.

Chức năng của răng hàm

Răng cối có các chức năng quan trọng sau đây:

Nhai và nghiền nát thức ăn

Như bạn đã biết răng cối là nhóm răng to khỏe và chiếm số lượng nhiều nhất trên cung hàm. Vì vậy, chức năng đầu tiên của răng cối phải kể đến đó là nghiền nát thức ăn.

Răng cối tham gia vào hệ thống tiêu hóa thức ăn. Trước khi thức ăn được đưa vào dạ dày, ruột non răng sẽ phối hợp cùng răng cửa và lưỡi nghiền nát chúng. Sau đó, răng cối giúp trộn đều thức ăn với các enzym có trong nước bọt. Điều này góp phần giảm bớt gánh nặng cho dạ dày khi không cần phải co bóp nhiều. Nhờ đó, nó hỗ trợ quá trình tiêu hóa thức ăn trở nên dễ dàng và nhanh chóng hơn.

Nhiệm vụ này đa phần được đảm nhiệm bởi răng hàm số 6 và số 7. Còn đối với răng hàm số 8 (răng khôn) khả năng nhai sẽ ít hơn. Trong trường hợp răng khôn mọc lệch, bác sĩ sẽ chỉ định nhổ bỏ. Còn nếu răng khôn mọc thiếu cũng không làm ảnh hưởng đến khả năng nghiền thức ăn của răng cối.

Chức năng phát âm

Không chỉ tham gia vào hệ thống tiêu hóa thức ăn, răng cối còn có nhiệm vụ hỗ trợ phát âm. Để có thể phát âm, chúng ta cần có sự kết hợp một cách nhuần nhuyễn cả 3 bộ phận: lưỡi, vòm họng và răng.

Tuy nhiên, chức năng này đa phần sẽ do răng cửa đảm nhận chính. Răng hàm có vai trò giúp phát âm trở nên rõ ràng và chuẩn xác hơn. Nếu răng cối bị mất đi sẽ tạo ra những khoảng trống, kẽ hở trong khoang miệng khiến phát âm khó nghe và không được chính xác.

Chức năng thẩm mỹ

Dù nằm sâu bên trong cung hàm và rất khó để quan sát. Nhưng răng cối lại góp phần tăng tính thẩm mỹ cho khuôn mặt. Chúng giúp cho hai bên má trở nên đầy đặn hơn. Từ đó, tạo cho khuôn mặt sự cân đối và hài hòa.

Các biến chứng thường gặp ở răng hàm

Răng hàm là nhóm răng có nguy cơ cao bị mắc các bệnh về răng miệng. Nguyên nhân là vì răng nằm ở sâu trong cung hàm nên rất khó để vệ sinh sạch sẽ. Ngoài ra, kích thước mặt nhai lớn và nhiều rãnh kẽ khiến răng cối dễ mắc thức ăn và khó để loại bỏ. Điều này gây ra một số bệnh răng miệng như:

Sưng lợi răng hàm

Sưng lợi răng hàm dù không gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ nhưng nó lại khiến người bệnh cảm thấy đau nhức, ăn uống và giao tiếp khó khăn. Dấu hiệu sưng lợi răng hàm bao gồm phần lợi phình to, tấy đỏ, nhô ra ngoài và thậm chí là che mất răng trong một số trường hợp nghiêm trọng.

Sâu răng hàm

Sâu răng hàm có thể diễn ra ở mọi lứa tuổi, từ trẻ em cho đến người lớn. Các hại khuẩn xâm nhập vào lớp men răng, phá hủy lớp khoáng răng rồi tiến sâu vào bên trong răng. Sâu răng dẫn đến đau răng, nhiễm trùng răng, nghiêm trọng hơn có thể mất răng.

Răng mọc lệch

Răng số 8 (răng khôn) là răng cối mọc ở phía ngoài cùng của cung răng và thường mọc khá trễ. Vì vậy, nó dễ mọc lệch, gây đau nhức, sưng nướu, sốt cao. Trường hợp nếu răng khôn gây nhiều đau nhức bác sĩ sẽ chỉ định nhổ răng khôn.

Răng mòn mặt nhai

Răng mòn mặt nhai là tình trạng men răng ở mặt nhai của các răng cối bị mòn bớt do ăn nhai mạnh quá mức. Trường hợp mặt nhai của răng bị mòn sâu, ảnh hưởng đến ngà răng và tủy răng bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp điều trị phục hồi hình sáng răng phù hợp với từng bệnh nhân như trám răng, bọc răng sứ,…

Răng hàm có thay không?

Trên thực tế, răng hàm sẽ có cái thay được và cái không thay được. Thông thường răng số 1 và số 2 là răng hàm thay được. Ngược lại, răng hàm số 3 sẽ không tự thay nên cần được bảo vệ cẩn thận. Cụ thể:

Răng hàm tự thay

Răng hàm có khả năng tự thay là những chiếc răng nằm trong bộ răng sữa và khi thay răng sữa chúng cũng sẽ được thay mới. Trong quá trình thay răng từ 10 đến 12 tuổi, 4 chiếc răng cối số 1 và 2 ở cả hai hàm sẽ dần được thay thế bằng răng mới vĩnh viễn. Trong dân gian chúng thường được gọi là răng tiền hàm.

Răng hàm không thay được

Răng hàm không thay được là răng số 6 và số 7, vì chúng mọc sau và không nằm trong bộ răng sữa. Từ 13 tuổi trở đi, sau khi kết thúc quá trình thay răng sữa thì những chiếc răng này mới bắt đầu mọc. Vì vậy, nếu không được chăm sóc và bảo vệ đúng cách rất dễ dẫn đến trường hợp mất răng vĩnh viễn.

Cách chăm sóc và vệ sinh răng hàm đúng cách 

Nằm vị trí trong cùng, răng hàm được xếp vào nhóm răng có nguy cơ cao bị sâu và mắc các bệnh lý răng miệng khác. Lưu ý những điều sau nhằm đảm bảo quá trình vệ sinh và chăm sóc răng được tốt hơn:

• Tạo và duy trì thói quen đánh răng ít nhất 2 lần/ngày.
• Bên cạnh việc chải răng, cần kết hợp thêm các dụng cụ vệ sinh răng miệng khác như: tăm nước, chỉ nha khoa, nước súc miệng, …. Nhằm đảm bảo loại bỏ hoàn toàn các mảng bám thức ăn trên răng.
• Xây dựng và duy trì chế độ ăn uống lành mạnh. Hạn chế sử dụng các loại thức phẩm chứa nhiều đường và axit có hại cho men răng.
• Bỏ các thói quen xấu như: hút thuốc, nghiến răng, xỉa răng,…
• Duy trì thói quen khám răng và lấy cao răng định kỳ nhằm đảm bảo sức khỏe răng miệng. Đồng thời giúp theo dõi và phát hiện sớm các bệnh lý răng miệng khác.

Bài viết trên của Nha Khoa Kim đã cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết về chức năng răng hàm và các biến chứng thường gặp. Hy vọng sau khi đọc xong bài viết bạn sẽ có thêm cho mình những kiến thức hữu ích để giữ cho hàm răng của mình luôn được khỏe mạnh.