Tưa miệng là gì? Nguyên nhân và cách chữa trị

Tưa miệng là bệnh lý do nấm Candida gây ra, có thể gặp phải có người lớn và trẻ em. Bệnh gây cảm giác đau nhức, khó chịu, làm ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống sinh hoạt thường ngày. Vậy tưa miệng là gì? Nguyên nhân gây bệnh và cách điều trị ra sao? Cùng Nha Khoa Kim theo dõi bài viết dưới đây để tìm hiểu rõ hơn.

Tưa miệng là gì?

Tưa miệng (nấm miệng) là tình trạng niêm mạc miệng bị nhiễm nấm Candida albicans – một vi nấm ký sinh bình thường trong miệng và không gây hại cho cơ thể. Tuy nhiên, khi gặp điều kiện thuận lợi, Candida albicans có thể phát triển quá mức bao trùm khoang miệng và gây tưa miệng.

Tưa miệng chủ yếu xuất hiện ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 1 tuổi. Bệnh khiến trẻ bị đau, khó nuốt thức ăn, về lâu dài sẽ ảnh hưởng đến khả năng miễn dịch và sự phát triển toàn diện của trẻ.

Tưa miệng là tình trạng vùng niêm mạc miệng bị nhiễm nấm Candida albicans gây ra

Dấu hiệu bệnh tưa miệng ở người lớn và trẻ nhỏ

Tưa miệng xảy ra một cách đột ngột. Triệu chứng chung khi bị tưa miệng là niêm mạc miệng xuất hiện các mảng màu trắng kem, hơi nhô cao. Đôi khi cũng có thể xuất hiện ở trong vòm miệng, amidan, lợi hay phía sau cổ họng. Trường hợp bệnh trở nặng, các mảng trắng này có thể chuyển sang màu vàng, xanh hoặc đen.

Triệu chứng tưa lưỡi ở người lớn và trẻ em sẽ khác nhau. Cụ thể:

Tưa lưỡi ở người lớn

Có thể gặp phải một số triệu chứng như:

• Khóe miệng đỏ và đau
• Lưỡi chảy máu, nhất là khi chạm vào
• Đau rát cổ họng khi nuốt nước bọt, nhất là khi ăn các đồ ăn cay, nóng
• Khó nuốt thức ăn, ở trường hợp nặng, bạn sẽ không ăn uống được
• Lưỡi có cảm giác khô
• Mất vị giác, ăn không ngon

Tưa lưỡi ở trẻ em

Ở trẻ em khi bị nấm lưỡi thường sẽ có các triệu chứng như:

• Trẻ liên tục quấy khóc, bỏ bú, không chịu ăn uống
• Đầu lưỡi đỏ, loang lổ
• Trẻ bị tưa miệng bú mẹ có thể lây nhiễm nấm qua người mẹ. Khi đó đầu vú của mẹ sẽ bị đỏ, ngứa, nứt, bong da,…

▷ Đọc thêm về: Lở miệng (Viêm loét miệng): Nguyên nhân và cách điều trị

Niêm mạc miệng xuất hiện các mảng trắng kèm theo đau rát, khó chịu là dấu hiệu phổ biến của bệnh tưa miệng

Nguyên nhân gây bệnh tưa miệng

Nấm Candida tồn tại một lượng nhỏ trong khoang miệng, đường tiêu hóa và da của mỗi người. Bình thường, chúng sẽ không gây hại nhưng nếu có yếu tố thuận lợi nấm sẽ phát triển quá mức và dẫn đến tưa miệng. Tưa miệng có thể xảy ra ở người lớn và trẻ nhỏ, nhưng phổ biến nhất là phụ nữ đang mang thai và trẻ dưới 6 tháng tuổi.

Sau đây là một số yếu tố làm cho nấm Candida phát triển quá mức:

• Sử dụng một số loại thuốc như thuốc kháng sinh, thuốc tránh thai, thuốc Corticoid,…
• Xạ trị hay hóa trị làm chết các tế bào khỏe mạnh tạo điều kiện cho nấm phát triển
• Những căn bệnh làm suy yếu hệ thống miễn dịch như như HIV/AIDS, bạch cầu,…
• Mất cân bằng pH tại niêm mạc miệng
• Vệ sinh răng miệng không đúng cách
• Không vệ sinh miệng cho trẻ sau khi cho trẻ bú hoặc ăn uống
• Bệnh tiểu đường không kiểm soát
• Hút thuốc lá, uống rượu bia
• Mang thai

Tác dụng phụ của thuốc kháng sinh hoặc quá trình vệ sinh không đảm bảo là nguyên nhân có thể dẫn đến nấm miệng

Bệnh tưa miệng có nguy hiểm không?

Bệnh tưa miệng thường không xảy ra ở những người khỏe mạnh. Khi bị nhiễm nấm có thể giới hạn ở miệng và dễ dàng điều trị bằng các loại thuốc chống nấm được bác sĩ kê đơn.

Tuy nhiên, đối với những người có hệ miễn dịch bị suy giảm, chẳng hạn như đang điều trị ung thư hoặc HIV/AIDS thì nhiễm trùng nấm có thể lan ra toàn thân và gây ra các biến chứng nghiêm trọng như:

• Suy hô hấp
• Viêm phổi, viêm phế quản 
• Viêm thực quản

Bệnh tưa miệng nếu không phát hiện và điều trị từ sớm có thể là nguyên nhân dẫn đến các bệnh lý khác như suy hô hấp, viêm phế quản 

Phương pháp chẩn đoán bệnh tưa miệng

Để chẩn đoán bệnh tưa miệng, trước tiên bác sĩ sẽ thăm khám lâm sàng và hỏi người bệnh một số triệu chứng thường gặp. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể thực hiện xét nghiệm để đưa ra kết luận chính xác nhất. Cụ thể:

• Sinh thiết: Bác sĩ sẽ nạo một phần mô bị sưng từ niêm mạc miệng của người bệnh, sau đó đặt lên kính hiển vi để quan sát và tìm kiếm nấm men gây bệnh.
• Cấy dịch cổ họng: Bác sĩ sẽ dùng que tăm bông vô trùng để lấy dịch ở cổ họng và gửi đến phòng xét nghiệm để tìm kiếm nấm men gây tưa miệng.
• Nội soi thực quản: Bác sĩ sẽ tiến hành nội sôi nếu nghi ngờ nấm Candida đã xâm nhập vào trong thực quản.
• Xét nghiệm máu: Xác định xem người bệnh có mắc các căn bệnh liên quan đến tưa miệng không.

Xét nghiệm giúp bác sĩ tìm ra chính xác nguyên nhân gây bệnh, từ đó có phương án điều trị kịp thời, tránh những biến chứng nguy hiểm.

Xét nghiệm máu và nội soi thực quản là các kỷ thuật chuẩn đoán nấm miệng được sử dụng phổ biến hiện nay

Cách điều trị bệnh tưa miệng

Tùy vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng tưa miệng mà sẽ có cách điều trị khác nhau. Bao gồm uống thuốc và điều trị tại nhà:

Điều trị bằng thuốc

Để cải thiện các triệu chứng tưa miệng, bác sĩ có thể chỉ định cho người bệnh sử dụng một số loại thuốc sau:

• Fluconazole: Thuốc trị nấm đường uống
• Clotrimazole: Thuốc chống nấm có sẵn dạng viên ngậm
• Nystatin: Dung dịch súc miệng chống nấm và vệ sinh miệng cho bé
• Itraconazole: Thuốc chống nấm đường uống dùng cho bệnh nhân bị nhiễm HIV hoặc bệnh nhân không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác
• Amphotericin B: Sử dụng khi tưa miệng trở nặng

Đối với trường hợp nhẹ, có thể điều trị bằng viên ngậm Clotrimazole hoặc nước súc miệng Nystatin. Trường hợp nặng hơn, có thể điều trị bằng Fluconazole 1 lần/ngày trong vòng 7 – 10 ngày.

Nấm miệng ở giai đoạn nhẹ có thể điều trị bằng viêm ngậm và nước súc miệng Nystatin

Điều trị tại nhà

Trường hợp nhiễm nấm Candida nhẹ có thể tự khỏi mà không cần điều trị hoặc chỉ cần thay đổi thói quen vệ sinh và chăm sóc răng miệng. Chẳng hạn như đánh răng đúng cách và làm sạch răng giả thường xuyên.

Ngoài ra, chế độ ăn uống cũng góp phần điều trị tình trạng này. Tăng cường bổ sung các loại thực phẩm giàu Lactobacillus như sữa chua, dưa cải bắp và bổ sung men vi sinh để khôi phục lại sự cân bằng tự nhiên giữa vi khuẩn và nấm men trong khoang miệng.

Nếu bạn bị nhiễm nấm tái phát, nên cân nhắc đến việc giảm lượng carbohydrate có trong trái cây, sữa, đường tinh luyện, thực phẩm chế biến sẵn. Ngoài ra, còn phải thường xuyên súc miệng bằng nước muối để giảm đau và viêm miệng.

▷ Xem thêm: Bệnh tay chân miệng là gì? Cách nhận biết và khắc phục

Cách chăm sóc người bệnh tưa miệng

Để hạn chế diễn tiến của tưa miệng bạn cần:

• Uống nhiều nước, trên 2L một ngày.
• Bổ sung các chất dinh dưỡng và các loại thực phẩm tốt cho sức khỏe như đạm, xơ, vitamin nhóm B như trứng, rau xanh, gan, thịt, vitamin nhóm C như các loại rau củ quả.
• Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong quá trình điều trị tưa miệng.
• Súc miệng với nước muối sinh lý mỗi ngày.
• Giữ tinh thần luôn thoải mái, vui vẻ, hạn chế căng thẳng.
• Nếu thấy cơ thể xuất hiện những dấu hiệu bất thường trong quá trình điều trị cần liên hệ với bác sĩ ngay.
• Thăm khám định kỳ để kiểm soát tốt các vấn đề sức khỏe, diễn tiến của bệnh để có hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa thuyên giảm.

Tuân thủ chỉ định từ bác sĩ, uống nhiều nước và đảm bảo vệ sinh răng miệng đúng cách khi nhiễm nấm miệng

Biện pháp phòng bệnh tưa miệng

Để phòng ngừa tưa miệng hiệu quả, bạn có thể áp dụng một số biện pháp dưới đây:

• Vệ sinh răng miệng kỹ lưỡng, đánh răng đúng cách kết hợp với dùng chỉ nha khoa và nước súc miệng.
• Tránh xa các chất kích thích như thuốc lá, rượu bia.
• Tuyệt đối không sử dụng chung đồ dùng cá nhân cũng như tiếp xúc trực tiếp với người bị tưa miệng.

Đối với trẻ nhỏ, để phòng ngừa bệnh hiệu quả nên:

• Vệ sinh răng, miệng và lưỡi sạch sẽ sau khi cho bé ăn, bú và uống thuốc bằng gạc mềm thấm nước muối sinh lý.
• Vệ sinh sạch bình sữa và núm vú trước và sau khi sử dụng.
• Không sử dụng chung các vật dụng cá nhân như núm vú, bình sữa.

▷ Tham khảo thêm: Mách bạn cách chăm sóc và vệ sinh răng miệng đúng cách

Hạn chế tiếp xúc với người bệnh nấm miệng và đảm bảo vệ sinh răng miệng sạch 

Hy vọng qua những thông tin hữu ích mà bài viết trên chia sẻ, bạn đã biết được tưa miệng là gì, nguyên nhân gây bệnh cũng như cách điều trị hiệu quả. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào khác liên quan đến vấn đề này, vui lòng liên hệ với Nha Khoa Kim qua số hotline 1900 6899 để nhận được sự tư vấn chu đáo nhất từ đội ngũ chuyên gia của chúng tôi.