Nấm miệng: Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Nấm miệng là bệnh lý thường gặp ở nhiều người, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh và mới biết đi. Mặc dù không gây nguy hiểm đến sức khỏe nhưng những vết sưng do nấm miệng gây ra lại khiến người bệnh gặp nhiều bất tiện trong cuộc sống sinh hoạt hằng ngày. Cùng theo dõi bài viết dưới đây của Nha Khoa Kim để biết được nguyên nhân gây nấm miệng, triệu chứng cũng như cách điều trị hiệu quả bạn nhé!

Nấm miệng là gì?

Nấm miệng (hay Candida miệng hoặc tưa miệng) là tình trạng niêm mạc miệng bị nhiễm khuẩn do sự phát triển quá mức của nấm Candida Albicans gây ra. Khi đó, niêm mạc miệng sẽ xuất hiện các tổn thương màu trắng kem hoặc vàng, gây cảm giác đau rát, chảy máu khi đánh răng hay cạo mạnh.

Nấm miệng hay nấm Candida là tình trạng lưỡi xuất hiện các mảng trắng kem hoặc vàng gây đau rát, khó chịu

Triệu chứng của nấm miệng

Khi bị nhiễm nấm Candida Albicans, người bệnh sẽ gặp phải các triệu chứng sau:

Đối với trẻ em và người lớn

Trẻ em và người lớn bị nấm Candida có thể nhận biết thông qua các dấu hiệu như:

• Có các vết sưng màu trắng kem hoặc vàng trên lưỡi, bên trong má, vòm miệng, nướu răng hoặc amidan.
• Các vết sưng này hơi gồ lên trông giống như pho mát.
• Mẩn đỏ, bỏng rát hoặc đau nhức trong miệng gây khó khăn cho việc ăn uống.
• Chảy máu nhẹ nếu các vết sưng bị cọ xát hoặc cạo mạnh.
• Khóe miệng bị nứt và đỏ.
• Cảm giác như có bông trong miệng.
• Xuất hiện mùi hôi khó chịu, mất vị giác.

Trẻ sơ sinh và mẹ cho con bú

Ngoài các vết sưng màu trắng hoặc vàng, trẻ sơ sinh có thể bỏ bú, cáu kỉnh, quấy khóc và lây bệnh cho mẹ khi cho con bú. Khi đó, người mẹ sẽ gặp các triệu chứng sau:

• Núm vú đỏ, nứt, ngứa và trở nên nhạy cảm.
• Sẫm màu quanh núm vú, da căng bóng hoặc bong tróc ở vùng tròn.
• Núm vú đau khi cho con bú.
• Đau nhói sâu bên trong vú.

▷ Xem thêm: 20+ Hình ảnh nấm lưỡi ở trẻ giúp mẹ nhận biết bệnh lý sớm

Lưỡi xuất hiện các mảng màu trắng kem hoặc vàng kèm theo đau rát, khó chịu khi ăn uống

Nguyên nhân gây nấm miệng

Nguyên nhân gây nấm miệng  là do sự phát triển quá mức của nấm Candida Albicans. Bình thường, chúng tích tụ trong khoang miệng một lượng nhỏ mà không gây hại. Khi hệ miễn dịch hoạt động tốt, vi khuẩn có lợi trong khoang miệng sẽ giúp kiểm soát nấm Candida. Tuy nhiên, nếu hệ miễn dịch bị tổn hại, nấm Candida có thể phát triển ngoài tầm kiểm soát.

Sau đây là một số yếu tố nguy cơ:

• Sử dụng một số loại thuốc như: Prednisone, Corticosteroid, thuốc kháng sinh,…
• Người bệnh ung thư đang thực hiện các phương pháp xạ trị, hóa trị.
• Người đang mắc bệnh bạch cầu, HIV/AIDS gây tổn hại hoặc tiêu diệt các tế bào của hệ thống miễn dịch.
• Người bệnh đái tháo đường (nhất là người không kiểm soát tốt lượng đường trong máu), hội chứng Cushing và các bệnh thuộc nhóm suy giảm khả năng miễn dịch.
• Vệ sinh răng miệng kém khiến mảng bám không được làm sạch khỏi kẽ răng – nguồn sinh dưỡng cho nấm sinh sôi, phát triển.
• Thường xuyên hút thuốc lá, gây khô miệng, giảm lưu thông máu, ức chế hệ miễn dịch làm tăng tỷ lệ nhiễm nấm.
• Ngoài ra, đeo răng giả không phù hợp cũng là một trong những nguyên nhân khiến miệng bị nấm.

Bệnh xuất hiện do sự phát triển quá mức của nấm Candida Albicans trong khoang miệng

Nấm miệng có lây không?

Nấm miệng có thể lây truyền từ người này sang người khác khi tiếp xúc trực tiếp, ví dụ như hôn môi. Ngoài ra, nó cũng làm nhiễm trùng nấm men ở các bộ phận khác trên cơ thể. Do đó, con đường lây lan nấm cũng rất đa dạng. Phụ nữ đang cho con bú khi bị nhiễm trùng nấm men vú sẽ truyền nấm sang trong con. Ngược lại, trẻ bị nấm Candida cũng có thể truyền sang người mẹ khi bú sữa.

Ngoài ra, nấm Candida cũng phổ biến trong môi trường. Vì vậy, nếu miệng bị nấm thì không nhất thiết là do lây truyền từ người khác.

Nấm Candida có thể lây truyền từ người này sang người khác qua tiếp xúc trực tiếp

Nấm miệng có nguy hiểm không?

Nấm miệng được coi là một tình trạng lành tính ở những người khỏe mạnh. Tuy nhiên, nó có thể gây ra vấn đề đối với những người có khả năng miễn dịch suy giảm, như sau khi điều trị ung thư hoặc mắc HIV/AIDS.

Khi đó, nấm Candida có thể lây lan đến Amidan hoặc xuống họng, khiến người bệnh ăn uống khó khăn. Nếu không sớm điều trị, nấm miệng có thể lây lan đến thực quản hoặc các bộ phận khác của cơ thể, dẫn đến nhiễm trùng nghiêm trọng.

Nếu phát hiện bất kỳ triệu chứng nào nêu trên, bạn nên thăm khám bác sĩ càng sớm càng tốt để được kiểm tra và điều trị kịp thời. Từ đó làm giảm nguy cơ bệnh tiến triển nghiêm trọng và mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nấm Candida có thể gây ra nguy hiểm đối với người có sức đề kháng yếu hoặc người bệnh Amidan

Phương pháp chẩn đoán bệnh nấm miệng

Chẩn đoán nấm miệng sẽ tùy vào vị trí và xác định xem có nguyên nhân cơ bản nào không.

Trường hợp nấm Candida chỉ giới hạn ở miệng

Bác sĩ sẽ thực hiện:

• Kiểm tra xem miệng có tổn thương
• Lấy một mẫu nhỏ tại niêm mạc tổn thương để kiểm tra dưới kính hiển vi.
• Khám sức khỏe và xét nghiệm máu nếu cần thiết để xác định bệnh lý tiềm ẩn có thể gây ra nấm miệng.

Trường hợp nấm miệng ở trong thực quản

Bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh thực hiện một trong các biện pháp sau:

• Sinh thiết: Nuôi cấy mẫu mô trong môi trường đặt biệt để giúp xác định chính xác vi khuẩn hoặc nấm nào đang gây ra các triệu chứng.
• Nội soi: Bác sĩ sẽ sử dụng ống nội soi để kiểm tra thực quản, dạ dày và tá tràng (phần trên của ruột non).
• Khám sức khỏe: Kiểm tra sức khỏe và xét nghiệm máu để xác định nguyên nhân gây nấm miệng là do tình trạng bệnh lý tiềm ẩn nào.

▷ Tham khảo thêm: Viêm lưỡi bản đồ là gì? Nguyên nhân và cách trị

Nấm Candida có thể phát hiện thông qua các xét nghiệm hoặc nội soi thông thường

Phương pháp điều trị nấm miệng

Ở trẻ em và người lớn khỏe mạnh, nấm miệng có thể điều trị dễ dàng. Tuy nhiên, người có hệ miễn dịch yếu thì việc điều trị sẽ phức tạp hơn. Thông thường, bác sĩ sẽ kê toa 1 hoặc nhiều loại thuốc sau, sử dụng trong vòng 10 – 14 ngày.

• Thuốc chống nấm Fluconazole (Diflucan)
• Viên ngậm Clotrimazole (Mycelex Troche)
• Dung dịch súc miệng Nystatin (Nystop, Nyata). Đối với trẻ nhỏ có thể dùng tăm bông để chấm trực tiếp vào miệng.
• Thuốc uống chống nấm Itraconazole (Sporanox), chỉ định cho người nhiễm HIV và không đáp ứng được các phương pháp điều trị khác.
• Thuốc điều trị nấm Amphotericin B (AmBisome, Fungizone)

Nấm Candida có thể điều trị bằng các loại thuốc chống nấm 

Biện pháp khắc phục nấm miệng tại nhà

Bác sĩ cũng có thể hướng dẫn bệnh nhân các biện pháp khắc phục tình trạng miệng nhiễm nấm tại nhà. Bao gồm:

Chế độ sinh hoạt

Nấm Candida có thể lây nhiễm trực tiếp từ người sang người, do đó việc giữ và đảm bảo vệ sinh răng miệng là cách phòng và khắc phục nấm Candida hiệu quả.

• Đánh răng bằng bàn chải lông mềm để tránh làm vết sưng do nấm miệng gây ra bị tổn thương.
• Nếu bạn sử dụng răng giả, cần làm sạch đúng cách.
• Thường xuyên vệ sinh miệng cho trẻ đang bú mẹ.
• Duy trì lượng đường trong máu ở mức ổn định.
• Từ bỏ thói quen hút thuốc lá.
• Có lối sống tích cực, tránh căng thẳng.

Chế độ dinh dưỡng

Bên cạnh việc vệ sinh răng miệng thì xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, khoa học giúp tăng sức đề kháng và giảm tình trạng viêm do nấm gây ra.

• Ăn sữa chua, men vi sinh hoặc kết hợp cả 2 để đưa nhiều vi khuẩn “lành mạnh” vào đường ruột nhằm ngăn chặn sự tích tụ của nấm Candida.
• Ăn nhiều Protein nạc, chất béo lành mạnh, rau củ quả để cân bằng nồng độ vi khuẩn bên trong đường ruột và giảm thiểu tình trạng viêm nhiễm.
• Tránh sử dụng các loại thực phẩm có chứa Carbohydrate tinh chế – một trong những nguyên nhân khiến nấm Candida phát triển mạnh
• Hạn chế tiêu thụ các loại thực phẩm có men như rượu, bia, giấm,…
• Tránh các loại đồ ăn, thức uống có chứa đường, gluten, các sản phẩm rượu và một số loại sữa vì sẽ tạo điều kiện cho nấm Candida phát triển quá mức.

Vệ sinh răng miệng sạch sẽ, kết hợp sử dụng các loại nước súc miệng chuyên dụng giúp giảm và điều trị tình trạng viêm do nấm gây ra

Biện pháp ngăn ngừa nấm miệng

Để phòng ngừa nấm miệng hiệu quả, bạn cần duy trì những thói quen sinh hoạt sau đây:

• Súc miệng với nước muối mỗi ngày. Nếu sử dụng ống hít corticosteroid, hãy nhớ súc miệng bằng nước hoặc đánh răng sau khi sử dụng.
• Đánh răng ít nhất 2 lần mỗi ngày, kết hợp dùng chỉ nha khoa và nước súc miệng để làm sạch răng miệng hiệu quả.
• Nếu bạn sử dụng răng giả, hãy vệ sinh răng giả thường xuyên, đảm bảo răng giả vừa khít và không gây kích ứng.
• Thăm khám nha sĩ định kỳ 2 lần/năm để phát hiện và điều trị kịp thời các vấn đề về răng miệng.
• Kiểm soát tốt lượng đường trong máu nếu bị tiểu đường để làm giảm lượng đường trong nước bọt – tác nhân làm nấm Candida phát triển.
• Nếu bị nhiễm trùng nấm âm đạo, cần điều trị càng sớm càng tốt.
• Uống trên 2L nước trên ngày để giữa ẩm cho khoang miệng, không để cho miệng bị khô.

▷ Xem thêm: Mách bạn cách chăm sóc và vệ sinh răng miệng đúng cách

Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh và đảm bảo vệ sinh răng miệng đúng cách giúp ngăn ngừa nấm phát triển

Bài viết trên, Nha Khoa Kim đã cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết về triệu chứng, nguyên nhân cũng như cách điều trị nấm miệng. Nếu thấy dấu hiệu của bệnh lý này, hãy nhanh chóng đến gặp ngay bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Tránh để vi khuẩn lây lan đến các bộ phận khác trong cơ thể dẫn đến nhiễm trùng.