Dây cung niềng răng có mấy loại? Tác dụng ra sao?

Tương tự như mắc cài, dây cung cũng là một khí cụ đóng vai trò quan trọng trong quá trình chỉnh nha, có ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả về sau. Vậy dây cung niềng răng là gì? Có mấy loại dây cung trong chỉnh nha và tác dụng ra sao? Hãy cùng Nha Khoa Kim tìm hiểu một cách chi tiết trong bài viết dưới đây.

Dây cung niềng răng là gì?

Dây cung là một trong những khí cụ không thể thiếu trong phương pháp niềng răng mắc cài. Dây cung có cấu tạo dài và mảnh, được gắn cố định trên thân răng thông qua các rãnh của mắc cài. Trong quá trình điều trị, bác sĩ sẽ tác động một lực kéo đến những dây cung này để điều chỉnh răng di chuyển về đúng vị trí mong muốn trên cung hàm.

Trong quá trình chỉnh nha, sau khi mắc cài đã được gắn chắc chắn vào thân răng, bác sĩ sẽ tiến hành đặt dây cung vào vào các rãnh của mắc cài, sau đó dùng dây thun để buộc cố định. Hiện nay, với phương pháp niềng răng bằng mắc cài tự buộc, dây cung có thể trượt tự do giữa các rãnh của mắc cài.

Dây cung là khí cụ chính được sử dụng trong chỉnh nha nằm tác dụng lực siết lên răng

Tác dụng của dây cung trong niềng răng

Công dụng chính của dây cung là điều chỉnh các răng sai lệch về lại đúng vị trí trên cung hàm. Tuy nhiên, tùy vào mỗi giai đoạn niềng răng, dây cung sẽ có công dụng khác nhau:

Giai đoạn san đều răng

Dây cung sử dụng trong giai đoạn đầu niềng răng đòi hỏi phải có độ cứng thấp, độ đàn hồi cao và dây cung Niti là loại dây cung lý tưởng để sử dụng trong giai đoạn này. 

Công dụng của dây cung Niti là giúp căn chỉnh răng đều trên cung hàm. Để thực hiện tốt mục tiêu này, bác sĩ thường sử dụng loại dây cung với kích thước 0.014 và 0.016.

Giai đoạn đóng khoảng

Giai đoạn đóng khoảng là giai đoạn quan trọng nhất trong niềng răng, lúc này bệnh nhân có thể cảm nhận được sự thay đổi rõ rệt trên khuôn mặt mình.

Dây cung Stainless Steel là loại dây cung được sử dụng trong giai đoạn này. Nó sẽ giúp mở rộng không gian sau, chỉnh răng phía trước cũng như chỉnh sự chênh lệch giữa 2 hàm. Thời gian điều trị thường kéo dài từ 4-8 tháng, kích thước dây cung thường sử dụng là 0.016 x 0.025 và 0.019 x 0.025.

Giai đoạn chỉnh khớp cắn & duy trì

Nếu 2 giai đoạn trên có sự tiến triển tốt thì giai đoạn chỉnh khớp cắn và duy trì sẽ chỉ mất từ 2-8 tuần. Trong giai đoạn này, bác sĩ sẽ sử dụng dây cung niềng răng Niti với kích thước 0.019 x 0.025. Dây cung có lực kéo khá nhẹ nhàng, không gây cảm giác khó chịu cho người niềng, giúp điều chỉnh và duy trì khớp cắn ổn định.

Dây cung có tác dụng tạo ra lực siết lớn lên răng trong suốt quá trình niềng

Các loại dây cung niềng răng phổ biến trong chỉnh nha

Hiện nay, trên thị trường dây cung chỉnh nha có rất nhiều loại khác nhau. Có thể kể đến như:

Dây cung hợp kim kim loại quý

Kể từ năm 1887, nhà khoa học Edward Angle đã đưa các loại kim loại quý như vàng, bạc, bạch kim,…vào sử dụng trong ngành nha khoa. Ưu điểm của loại dây cung này có khả năng chống ăn mòn tốt, có độ dẻo dai và độ đàn hồi cao, tuy nhiên nhược điểm là chi phí thực hiện khá lớn.

Dây cung hợp kim kim loại quý có thành phần chính sẽ là: Vàng (55-65%), Bạch kim (5-10%), Palladi (5-10%), Đồng (11-18%), Niken (1-2%).

Dây cung hợp kim kim loại quý có khả năng chống ăn mòn và đàn hồi cao

Dây cung Stainless Steel (làm từ thép không gỉ)

Dây cung chỉnh nha Stainless Steel có mặt trên thị trường vào năm 1929. Đây là vật liệu đầu tiên được sử dụng để thay thế cho dây cung hợp kim kim loại quý trong niềng răng. 

Chi phí của hợp kim thép rẻ hơn rất nhiều so với hợp kim kim loại quý nhưng vẫn đảm bảo độ cứng, tính chống ăn mòn và độ dẻo tương tự nên có thể chế tạo ra các khí cụ chỉnh nha phức tạp một cách dễ dàng.

Thành phần chính của dây cung làm từ hợp kim thép không gỉ sẽ bao gồm: Chromium (17-25%), Niken (8-25%), Carbon (1-2%).

Dây cung Stainless Steel được đánh giá cao với độ cứng và đàn hồi tốt cùng mức chi phí hợp lý

Dây cung Cobalt – Chromium

Dây kim hợp kim Cobalt – Chromium bắt đầu được sử dụng trong niềng răng vào năm 1950. Loại dây cung này có lực kéo mạnh nhưng độ cứng lại không cao nên không thể sử dụng trong các ca chỉnh nha phức tạp.

Thành phần chính của của dây cung Cobalt – Chromium sẽ là Coban (40%), Crom (20%), sắt (16%) và Niken (15%).

Dây cung Cobalt – Chromium là một trong những loại dây cung có lực siết mạnh nhất hiện nay

Dây cung Niken – Titan (Niti)

Dây cung Niken – Titan ra đời vào năm 1960, được nghiên cứu và phát triển bởi nhà khoa học William F.Buehler. Tính từ thời điểm được giới thiệu ra thị trường cho đến nay, đây là loại dây cung được sử dụng phổ biến nhất trong hầu hết các loại niềng răng mắc cài.

Dây cung Niti có độ cứng thấp, độ dẻo và đàn hồi cao, thành phần chính bao gồm Niken (55%) và Titanium (45%).

Dây cung Niken – Titan (Niti) là loại dây cung được sử dụng khá phổ biến trong chỉnh nha

Dây cung Titan – Beta (TMA)

Hợp kim Titan – Beta còn được biết đến với tên gọi khác là hợp kim Titanium – Molybdenum. Loại dây cung này có thể tăng giảm chiều dài trong suốt quá trình niềng răng, giúp mang lại hiệu quả khá cao.

Thành phần chính của dây cung chỉnh nha TMA sẽ gồm: Titanium (79%), Molypden (11%), Zirconium (6%) và cuối cùng là Tin (4%).

Dây cung Titan – Beta (TMA) nổi bật với khả năng tăng hoặc giảm chiều dài trong quá trình niềng

Dây cung niềng sứ

Dây cung niềng sứ là loại dây cung được làm từ thép không gỉ bên trong, bên ngoài phủ một lớp sứ cao cấp giúp dây cung có màu trắng tương đồng với màu men răng. Từ đó mang lại tính thẩm mỹ cao cho người niềng vì khó có thể nhìn thấy từ xa.

Dây cung niềng sứ vô cùng lành tính vì có lớp sứ cao cấp bên ngoài không bị biến chất trong suốt quá trình điều trị. Dây cung cho lực kéo khá tốt và ổn định, tuy nhiên nhược điểm là độ bền không cao.

Dây cung niềng sứ mang lại tính thẩm mỹ cao cho người niềng bởi độ trong suốt gần như khó thấy

Dây cung vuông niềng răng

Dây cung vuông niềng răng hay còn được gọi là dây cung tiết diện, chủ yếu được sử dụng trong giai đoạn đóng khoảng, điều chỉnh khớp cắn, duy trì kết quả về sau. Loại dây cung này có nhiều kích thước, phù hợp với từng trường hợp chỉnh nha khác nhau.

Dây cung vuông niềng răng được sử dụng chính trong giai đoạn đóng khoảng và điều chỉnh khớp cắn

Kích thước của dây cung niềng răng

Dây cung chỉnh nha có nhiều kích thước khác nhau. Tùy vào từng giai đoạn niềng răng, bác sĩ sẽ sử dụng các loại dây cung có kích thước phù hợp. Cụ thể:

• Giai đoạn san đều răng: thường sử dụng dây cung có kích thước từ 0.014 – 0.016.
• Giai đoạn đóng khoảng: có 2 kích thước phù hợp được sử dụng là 0.019 x 0.025 và 0.016 x 0.025.
• Giai đoạn chỉnh khớp cắn & duy trì: dây cung ở giai đoạn này sẽ có kích thước khoảng 0.019 x 0.025.

Tùy vào từng giai đoạn mà kích thước của dây cung sẽ thay đổi

Các vấn đền thường gặp khi đeo dây cung

Dây cung là loại khí cụ được sử dụng thường xuyên và xuyên suốt trong quá trình niềng, vì vậy không ít các vấn đề sẽ xảy ra trong quá trình này. Phổ biến nhất như:

Dây cung niềng răng đâm vào má gây đau

Phần đầu dây cung khi mới đeo sẽ có tình trạng đâm vào hai bên má gây đau và khó chịu. Cách tốt nhất lúc này là dùng sáp nha khoa bôi lên và liên hệ bác sĩ để khắc phục. Tuyệt đối không tự ý dùng tay uống cong 2 đầu dây cung, việc này có thể làm dây bị lệch và ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả niềng sau này.

Bao lâu thì thay dây cung niềng răng?

Thời gian trung bình để thay dây cung niềng răng là từ 1 – 2 tháng/ lần tùy vào tính trạng chạy răng của từng người. Bên cạnh đó, mức độ sai lệch của răng, độ tuổi niềng và tay nghề bác sĩ mà thời gian thay dây cung sẽ sớm hay muộn hơn. Đồng thời, dây cung cũng sẽ được thay theo từng giai đoạn khác nhau, ở mỗi giai đoạn sẽ sử dụng một loại dây cung khác nhau.

Lỏng, tuột dây cung khi niềng răng

Tuột dây cung là tình trạng khá phổ biến và thường thấy ở giai đoạn đầu khi chỉnh nha. Vì lúc này tốc độ dịch chuyển của răng khá nhanh dẫn đến tình trạng tuột hoặc lỏng dây cung. Lúc này, bạn có thể sử dụng sáp nha khoa để cố định dây cung và sau đó đến gặp bác sĩ để siết lại.

Bung, đứt dây cung niềng răng

Bung, đứt và cong dây cung khi niềng là tình trạng khá phổ biến xảy ra do quá trình ăn nhai hoặc bị tác động bởi một lực lớn gây nên. Việc ăn nhai những loại thức ăn cứng, dai trong quá trình đầu khi chỉnh nha ảnh hưởng rất nhiều vì vậy cần lưu ý. Nếu gặp phải trường hợp trên, bạn cần đến ngay nha khoa để khắc phục càng sớm càng tốt, tránh ảnh hưởng đến thời gian và kết quả niềng. 

Nuốt dây cung niềng răng

Nuốt dây cung là tình trạng rất hiếm gặp, vì được tế tác từ kim loại nên việc đứt và nuốt dây cung rất khó sảy ra. Tuy nhiên, nếu nuốt phải dây cung có thể gây ảnh hưởng trực tiếp lên cuống họng, gây rách cổ họng hoặc nặng hơn là thủng ruột. Vì vậy nếu vô tình nuốt phải bạn cần liên hệ nha sĩ ngay lập tức.

Thay dây cung niềng răng có đau không

Qúa trình thay dây cung niềng răng có thể gây ra cảm giác đau nhức và khó chịu bởi lực siết lúc này được nâng lên. Tuy nhiên cảm giác này sẽ dần mất đi sau 3 – 4 ngày kể từ ngày thay và răng cũng sẽ dần quen với dây cung mới. Thực hiện chườm lạnh và uống nước liên tục để giảm bớt cảm giác đau nhức và khó chịu.

Qua những thông tin mà Nha Khoa Kim chia sẻ ở bài viết trên, có thể thấy dây cung niềng răng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong niềng răng mắc cài, hỗ trợ điều chỉnh các răng sai lệch về đúng vị trí trên cung hàm, giúp bạn sở hữu hàm răng thẳng đều và nụ cười tự tin.